Over de genenbank
Sinds 2002 staat in de Flevopolder een bijzondere collectie bomen en struiken: de genenbank van Staatsbosbeheer en het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN). Hier vind je meer dan vijftig inheemse soorten bomen en struiken die van oorsprong in ons land voorkomen. Doel van deze levende genenbank is de genetische diversiteit in Nederland te beschermen, wat essentieel is voor het behoud en duurzaam beheer van bossen en ecosystemen.
Waarom een genenbank?
Van de circa 100 boom- en struiksoorten die van nature in Nederland voorkomen, is ongeveer de helft ernstig bedreigd. Hier zitten zeer zeldzame soorten tussen die enkel nog voorkomen in kleine restpopulaties of als verspreide individuen, zoals wilde appel en wilde peer. Voor die bedreigde soorten is behoud van genetisch materiaal in een genenbank (ex situ) nodig, als aanvulling op behoud in de natuurlijke omgeving (in situ).
In de veldcollectie groeien en bloeien momenteel meer dan 50 inheemse soorten bomen en struiken en meer dan 4500 accessies die van oorsprong in ons land voorkomen en waarvan de autochtone genenbronnen worden bedreigd. In de genenbank zijn de accessies in collecties bijeengezet, waarvan ook zaad geoogst wordt. Zo wordt niet alleen diversiteit behouden, maar voorziet de genenbank ook in teeltmateriaal voor herstel of nieuwe natuur.
Alle collecties van soorten in de genenbank waar zaad geoogst wordt, staan op de Rassenlijst Bomen in de categorie ‘van bekende origine’. In deze categorie staat alleen autochtoon plantmateriaal. Alleen als de genenbankcollectie is opgenomen in de Rassenlijst, kun je zaad of stekmateriaal hiervan bestellen.
Welke bomen en struiken staan in de genenbank?
De genenbank bevat autochtone bomen en struiken van inheemse soorten, zoals de meidoorn, fladderiep, zwarte populier, winterlinde en de kruisbes. Ook zijn er wilde appel- en perenbomencollecties, evenals verschillende soorten rozen. We werken voortdurend aan het uitbreiden en optimaliseren van de collecties in de genenbank.
Benieuwd naar wat er allemaal in de genenbank staat? Bekijk alle collecties in de genenbank.
Zaadcollectie
Voor sommige soorten is een levende collectie niet geschikt, bijvoorbeeld omdat ze niet goed groeien op de locatie van de genenbank. Andere soorten worden bedreigd door ziektes, waardoor verlies van materiaal dreigt. Sinds 2022 werkt het CGN daarom aan een back-up zadencollectie van bomen en struiken in Nederland, die naast de veldcollectie helpt om genetische diversiteit veilig te stellen voor de toekomst. Als autochtone genenbronnen van boom- of struiksoorten compleet verloren dreigen te gaan, kan het zaadmateriaal gebruikt worden voor herstel en herintroductie van populaties.
Door wie wordt de genenbank beheerd?
Staatsbosbeheer is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de genenbank en verzorgt de uitgifte van zaad en stekmateriaal. Het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) ondersteunt en adviseert Staatsbosbeheer bij de opbouw, instandhouding en documentatie van de genenbankcollecties. Dit gebeurt vanuit de Wettelijke Onderzoekstaak Genetische Bronnen, die gefinancierd wordt door het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN).
Bekijk de video over de Wettelijke onderzoekstaak:
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Kan ik de genenbank bezoeken?
Het Roggebotzand is een publiek toegankelijk natuurgebied onder beheer van Staatsbosbeheer. Door de genenbank loopt een wandelroute van 3,7 kilometer met informatiepanelen, die je laten kennismaken met dit bijzondere stukje Nederland.
Benieuwd naar de wandelroute? Lees meer over het bezoeken van de genenbank.