Veel gestelde vragen
Staat het antwoord op jouw vraag er niet tussen, neem dan gerust contact met ons op.
Vragen over de genenbank
Wat is het nut van de genenbank?
De genenbank zorgt voor behoud en duurzaam gebruik van genetische diversiteit. In de veldcollectie groeien en bloeien meer dan 50 inheemse soorten bomen en struiken en meer dan 4500 accessies die van oorsprong in ons land voorkomen en waarvan de autochtone genenbronnen worden bedreigd. In de genenbank zijn de accessies in collecties bijeengezet, waarvan ook zaad geoogst wordt. Zo wordt niet alleen diversiteit behouden, maar voorziet de genenbank ook in zaad en plantmateriaal voor herstel of nieuwe natuur.
Van wie is de genenbank?
Staatsbosbeheer is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de genenbank en verzorgt de uitgifte van zaad en bosplantsoen. Het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) ondersteunt en adviseert Staatsbosbeheer bij de opbouw, instandhouding en documentatie van de genenbankcollecties. Dit gebeurt vanuit de Wettelijke Onderzoekstaak Genetische Bronnen, die gefinancierd wordt door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).
Lees hier meer over ons.
Kan ik de genenbank bezoeken?
Ja dat kan. De genenbank bevindt zich in Roggebotzand, een openbaar natuurgebied tussen Kampen en Dronten. Er loopt ook een wandelroute door het gebied. Werk je in de sector en wil je graag een rondleiding, neem dan contact op met Staatsbosbeheer.
Meer informatie over het bezoeken van de genenbank? Klik dan hier.
Waarom staat de soort die ik zoek er niet bij?
Hier kunnen meerdere redenen voor zijn. Het kan zijn dat er van de soort die je zoekt geen autochtone bomen of struiken in Nederland zijn. Het kan ook zijn dat de autochtone populaties niet bedreigd worden op de locatie van oorsprong, waardoor behoud ex situ niet nodig is. Verder zijn wij continu bezig met het optimaliseren en dus ook uitbreiden van de genenbank. Het kan zijn dat de soort die je zoekt over een aantal jaar wel in de genenbank te vinden is.
Kan ik teeltmateriaal uit de genenbank bestellen?
Ja, grote partijen teeltmateriaal kunnen besteld worden bij Zaad & Plantsoen van Staatsbosbeheer. Lees er hier alles over.
Waarom kan ik niet van elke collectie materiaal bestellen?
Dit kan meerdere redenen hebben. Van sommige collecties zijn de planten nog klein, waardoor ze nog geen zaad dragen. Met de tijd, als deze collecties groot/oud genoeg zijn, zal hier wel materiaal van besteld kunnen worden. Sommige collecties zijn (nog) niet groot genoeg om zaad van te oogsten. Hier zullen meer accessies bij moeten komen voordat oogsten van belang wordt.
Wat is de Rassenlijst Bomen?
Er kan alleen zaad en plantsoen besteld worden van soorten in de genenbank waarvan de collecties als herkomst op de Rassenlijst Bomen staan. Alle genenbankcollecties die op de Rassenlijst Bomen staan vallen onder de categorie ‘van bekende origine’. Voor de Nederlandse rassenlijst gaat het bij alle herkomsten in deze categorie om autochtoon plantmateriaal.
Heb je vragen over de Rassenlijst Bomen? Bekijk dan de FAQ op de website van de rassenlijst.
Waarom staat de soort die ik zoek er niet bij?
Hier kunnen meerdere redenen voor zijn. Het kan zijn dat er van de soort die je zoekt geen autochtone bomen of struiken in Nederland zijn. Het kan ook zijn dat de autochtone populaties niet bedreigd worden op de locatie van oorsprong, waardoor behoud ex situ niet nodig is. Verder zijn wij continu bezig met het optimaliseren en dus ook uitbreiden van de genenbank. Het kan zijn dat de soort die je zoekt over een aantal jaar wel in de genenbank te vinden is.
Kan ik teeltmateriaal uit de genenbank bestellen?
Ja, grote partijen teeltmateriaal kunnen besteld worden bij Zaad & Plantsoen van Staatsbosbeheer. Lees er hier alles over.
Waarom kan ik niet van elke collectie materiaal bestellen?
Dit kan meerdere redenen hebben. Van sommige collecties zijn de planten nog klein, waardoor ze nog geen zaad dragen. Met de tijd, als deze collecties groot/oud genoeg zijn, zal hier wel materiaal van besteld kunnen worden. Sommige collecties zijn (nog) niet groot genoeg om zaad van te oogsten. Hier zullen meer accessies bij moeten komen voordat oogsten van belang wordt.
Wat is de Rassenlijst bomen?
Er kan alleen zaad en plantsoen besteld worden van soorten in de genenbank waarvan de collecties als herkomst op de Rassenlijst Bomen staan. Alle genenbankcollecties die op de Rassenlijst Bomen staan vallen onder de categorie ‘van bekende origine’. Voor de Nederlandse rassenlijst gaat het bij alle herkomsten in deze categorie om autochtoon plantmateriaal.
Heb je vragen over de Rassenlijst Bomen? Bekijk dan de FAQ.
Vragen over termen
Wat is een accessie?
Plantmateriaal dat afkomstig is van een unieke ouderplant of een populatie. In de genenbank gaat het meestal om klonen van een wilde boom of struik (moederboom) die in Nederland groeit of groeide.
Wat betekenen inheems en autochtoon?
Als een boom- of struiksoort 'inheems' is, wil dat zeggen dat die van nature in Nederland voorkomt. Bijvoorbeeld de soort 'zomereik'. Een inheemse boom kan aangeplant zijn of door natuurlijke verjonging zijn ontstaan. 'Autochtoon' gaat nog een stap verder: dat betekent een wilde populatie van de betreffende soort, die zich sinds de laatste ijstijd in Nederland heeft gevestigd en daar is blijven groeien dankzij natuurlijke verjonging, zonder invloed van de mens. Deze autochtone populaties beslaan nog maar rond de 5% van onze bossen en landschapselementen.
Wat betekent in situ en ex situ?
In situ betekent in de natuurlijke omgeving, op de locatie van oorsprong. Ex situ betekent buiten de locatie van oorsprong. De genenbank is dus ex situ.
Lees meer over in situ behoud van autochtone bomen en struiken.
Wat is een kloon?
Wanneer de bomen via vegetatieve vermeerdering afkomstig zijn van dezelfde ouder- (moeder-) boom, dan wordt van een kloon gesproken. De betreffende boom is genetisch identiek aan de ouderboom en dus eigenlijk een kopie.
Wat is een herkomst?
Dit is de groeiplaats van een opstand. In overdrachtelijke zin betekent dit de feitelijke partij zaden of ‘plantsoen’ van die herkomst. Dus niet alleen ‘dit plantsoen heeft als herkomst de Moretusbossen’ maar ook ‘herkomst Moretusbossen groeit beter dan herkomst X’. In die zin is een herkomst dus een geïdentificeerde populatie.
Wat is een opstand?
Een opstand is een afgebakende, wat samenstelling betreft voldoende uniforme populatie bomen of struiken.
Wat is een ras?
Volgens de Zaaizaad- en Plantgoedwet is een ras: 'Een plantengroep binnen één botanisch taxon van de laagst bekende rang, welke kan worden gedefinieerd aan de hand van de expressie van de eigenschappen die het resultaat zijn van een bepaald genotype of een combinatie van genotypen en onveranderd kan worden vermeerderd.' Soms wordt in plaats van het woord ras ook wel de term cultivar gebruikt, die dezelfde betekenis heeft. Een ras kan langs vegetatieve weg, bijvoorbeeld door stekken of enten, vermeerderd worden.